بررسی انتقادی دوگانه‌انگاری کارکرد دین

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

کارکردشناسی دین از جمله مباحث بسیار حائز اهمیت در مطالعات دین‌پژوهانه عصر جدید است. آقای مصطفی ملکیان از جمله باحثانی است که در دروس دین‌شناختی خود با نگاهی دوگانه‌انگارانه -و به عبارتی: وجه برابر مثبت و منفی- به کارکرد دین نگریسته و بر آن است که دین تنها آنچنان را آنچنان‌تر؛ یعنی خوب را خوبتر و بد را بدتر می‌کند. مقاله حاضر بر آن است تا این مدعا را بررسیده و با روش تحلیلی در معرض داوری قرار داده، افزون بر جنبه‌های نظری، کارکردها و بروندادهای عملی آن را در حوزه تعلیم و تربیت بررسی کند. نتیجه بررسی‌ها این است که دیدگاه فوق از جهات مختلفی آسیب‎مند است؛ از قبیل: فقدان پشتوانه‌های نظری، عدم ابتنا بر پژوهش‌های معتبر علمی و تاریخی، خلط و در هم آمیختگی دین و تدین، عدم تفکیک بین دعوی دینداری و تدین حقیقی، بی‌اعتنایی به مراتب دین ورزی و معرفت دینی، مغالطه اخذ غیر سبب به‌جای سبب، ناکارآمدسازی تربیت دینی در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی و....

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical review of the dualistic function of religion

نویسنده [English]

  • Hamidreza Shakerin
Assistant professor of “Research Center for Islamic Thought and Culture”, faculty of logic of understanding religion.
چکیده [English]

The function of religion is one of the most important topics in modern religious studies. Mr. Mostafa Malekian is one of the scholars who has looked at the function of religion in his theological courses with a dualistic view, in other words, equal positive and negative aspects, and he believes that religion only makes good better and bad worse. The present article examines this claim with an analytical method and exposes it to judgment, and in addition to its theoretical aspects, examines its functions and practical outputs in the field of education. The result is that the above view is harmful in many ways, such as: lack of theoretical support, lack of reliance on valid scientific and historical research, No distinction between religion and religiosity, lack of distinction between claiming religiosity and true religiosity; Far disregard for Degrees of religiosity and religious knowledge, the fallacy of taking non-causal instead of causal, inefficiency of religious education in the face of social harms and etc.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Studies
  • Psychology of Religion
  • Function of Religion
  • Dualism of Function of Religion
  • Malekian

مراجع

  1. *. قرآن

    1. جمعی از نویسندگان، 1382ش، اسلام و بهداشت روان (مجموعه مقالات)، ج 2، قم، معارف.
    2. آلستون، پیر، ملتون یینگر، محمد لگنهاوزن، 1376ش، دین و چشم اندازهاى نو، ترجمه غلامحسین توکلى، قم، بوستان کتاب.
    3. البانی، عصری، 1393ش، حدیث الفئة الباغیة، تهران.
    4. جوادى آملى، عبد الله، 1380ش، انتظار بشر از دین، قم، اسراء.
    5. صفار قمی، محمد بن حسن، 1404ق، ‏بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد$‏، تحقیق محسن بن عباسعلى‏کوچه باغى، قم‏، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی‏.
    6. طباطبایی، سیدمحمدحسین، 1374ش، ترجمه تفسیر المیزان؛ ج‏2، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم؛ انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    7. قمی، عباس، 1404ق، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، قم، اسوه.
    8. کلینى، ابى جعفر محمدبن یعقوب، 1407ق، الکافى، به تصحیح: على اکبر غفارى، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
    9. مارکس، کارل، 1381ش، درباره مسأله یهود، گامی در نقد فلسفه هگل، ترجمه مرتضی محیط، تهران، نشر اختران.
    10. مجلسی، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
    11. جمعی از نویسندگان، 1377ش، مجموعه مقالات اولین همایش نقش دین در بهداشت روان، قم، نوید اسلام.
    12. مطهرى، مرتضى، 1385ش، حکمت‌ها و اندرزها، تهران، انتشارات حکمت.
    13. مطهرى، مرتضى، 1382ش، یادداشت‌ها، ج 4، قم و تهران، صدرا.
    14. مطهری، مرتضى، 1374ش، وحى و نبوت، قم و تهران، صدرا.
    15. معشوق ابن‌علی، ورنر منسکی، النور نسبیت، کلایو لاتون، پگی مورگان، ترور شانون، 1393ش، اخلاق در شش دین جهان، ترجمه محمدحسین وقار، تهران، اطلاعات.
    16. ملکیان، مصطفی، 1387ش، ایمان و تعقل، قم، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، (نسخه الکترونیک).
    17. همیلتون، ملکم، 1377ش، جامعه شناسى دین، ترجمه محسن ثلاثى، تهران، تبیان.
    1. 18. Adlaf, E, M. Smart, R. G (1985) Drug use and Religious Affiliation, Feelings; British journal of Addiction, 80, 163-171.
    2. 19. Comstock, G.R. Partridge, K. B. (1472) Church Attendance and Health; Journal of Chronic Disease. 25, 665-672.
    3. Gartner, J. Larson, D.B., Allen, G. (1991). Religious commitments and mental Health: A Review of the Empirical Literature, Journal of Psychology and Theology, 19, 6-26.
    4. Glenn N.D. Weaver. C.N. (1987) Multivariate, Multi survey Study of Marital Happiness; Journal of Marriage and Family, 40, 269-282.
    5. Jung, K. G. (1960), "Modern Man in Search of a Soul", Harcourt, Brace & World.

    23.Metta Spencer, 1990, Foundation of modern sociology, Canada: prentice hall.

    1. Sporawski, M. j. Houghson M.J. (1987) Prescriptions for Happy Marriage Adjustment and Satisfaction of Couples Married 50 or more years; Family coordinator, 27, 321-327.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار