بررسی انتقادی دلیل «رفعت مقام» ابن تیمیه درباره عصمت پیامبران

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 طلبه سطح چهار

2 استادیار دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات - گروه فلسفه و حکمت اسلامی

3 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

آنچه در این نوشتار «رفعت مقام» نامیده شده است، استدلالی است که ابن تیمیه در کتب خود پیرامون توبه پیامبران و معصوم نبودن آنان از گناهان، اقامه کرده است. بر اساس این استدلال، پیامبران از گناهان معصوم نبوده و همواره به خاطر ارتکاب گناه نزد خداوند تضرع، و درخواست بخشش کرده‌اند. در باور ابن تیمیه این توبه با جایگاه پیامبران منافات ندارد و موجب کسر شأن آنان نمی‌شود، بلکه چنین توبه‌ای سبب رفعت مقام آنان می‌شود؛ چراکه خود خداوند دستور به توبه داده و خویش را تواب نامیده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد انتقادی، دیدگاه ابن تیمیه درباره حقیقت توبه پیامبران از گناهان مورد ارزیابی قرار گیرد. در پایان این نتیجه به دست آمده است که دیدگاه وی با مواردی چون: حقیقت توبه نصوح، اجماع علما، و آیات صریح قرآن ناسازگار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A critical study of the reason for Ibn Taymiyyah's "exaltation" about the infallibility of the prophets

نویسندگان [English]

  • Safdar Rajabzadeh 1
  • mohammad ali vatan doost 2
  • ali reza kohansal 3
1 طلبه سطح چهار
2 استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
3 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده [English]

 What is called "exaltation" in this article is the argument that Ibn Taymiyyah has made in his books about the repentance of the prophets and their innocence from sins. According to this argument, the prophets were not innocent of their sins and always prayed to God for their sins. According to Ibn Taymiyyah, this repentance does not contradict the position of the prophets and does not cause their dignity to be diminished, but such repentance leads to the elevation of their position; Because God Himself has commanded repentance and called Himself repentance. In the present study, attempt to evaluate Ibn Taymiyyah's view on the truth of the prophets' repentance from sins by a descriptive-analytical method and with a critical approach. In the end, it is concluded that his view is inconsistent with such things as: the truth of repentance, the consensus of scholars, and explicit verses of the Qur'an.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Taymiyyah
  • exaltation
  • repentance
  • Infallibility of Prophets
  • sin

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. آلوسی، أبی الفضل شهاب الدین السید محمود، بی‎تا، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  3. ابن بابویه، ابی جعفر محمد بن علی بن الحسین القمی(شیخ صدوق)، 1313ق، الاعتقادات فی دین الامامیه، بیروت، دارالمفید.
  4. ابن عطیه، ابومحمد، 1422، المحررالوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: عبدالسلام عبدالشافی، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  5. ابن کثیر، أبو الفداء إسماعیل بن عمر بن کثیر القرشی الدمشقی، 1420، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: سامی بن محمد سلامة، الطبعة الثانیة، المدینۀ النبویۀ، دار طیبة للنشر والتوزیع.
  6. ابن‌تیمیه الحرانی، احمد عبدالحلیم، 1398ق، مجموع الفتاوی، جمع و ترتیب: الشیخ عبدالرحمن بن قاسم، المدینۀ النبویۀ، مجمع الملک فهد لطباعۀ المصحف الشریف.
  7. ------------، 1406ق، منهاج السنة النبویه فی نقض الکلام الشیعة القدریه، تحقیق: محمد رشاد سالم، بی‌جا، موسسه قرطبه.
  8. ------------، 1408ق، الفتاوی الکبری، تحقیق: محمد عبدالقادرعطا-مصطفی عبدالقادر عطا، المدینه النبویه، دارالکتب العلمیه.
  9. ------------، 1414ق، الجواب الصحیح لمن بدل دین المسیح، تحقیق: علی حسن ناصر، الریاض، دارالعاصمه.
  10. ------------، 1402ق، النبوات، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  11. اربلی، علی بن عیسی،1381، کشف الغمّة فی معرفة ألأئمّة، تبریز، بنی هاشمی.
  12. جوادی آملی، عبدالله، 1383، ادب فنای مقربان، قم، اسراء.
  13. حسینی میلانی، سید علی، 1394ش، عصمت از منظر فریقین(شیعه و اهل سنت)، بی‌جا، انتشارات الحقایق.
  14. حِصنی، ابوبکر بن محمد، بی‌تا، دفع شُبه من شبَّه و تمرَّد؛ و نُسِب ذلک إلی الإمام أحمد، تحقیق: محمد زاهد بن الحسن الکوثری، قاهره، المکتبة الأزهریة.
  15. حلی، حسن بن یوسف، 1363ش، انوارالملکوت فی شرح الیاقوت، قم، انتشارات الرضی.
  16. ------------، 1423ق، الفین، طبع قدیم، قم، المؤسسۀ الاسلامیۀ.
  17. حیدری، سید کمال، 1426ق، العصمه فی ضوءمنهج القرآنی، بی‌جا، انتشارات قم.
  18. رازی، فخر الدین، 1401ق، عصمة الأنبیاء، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  19. ------------، 1421ق، مفاتیح الغیب(التفسیر الکبیر)، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  20. راشد التمیمی، منصور، 1435ق، العصمه فی ضوء عقیده اهل السنه والجماعه، ریاض، مکتبه الرشد.
  21. سبحانی، جعفر، 1409ق، عصمه الأنبیاء فی القرآن الکریم، تهران، وزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی.
  22. ------------، 1432ق، ابن تیمیه، فکرا و منهجا: قراءة نقدیه لعقائد و آراء ابن تیمیه و مناقشتها علی ضوء الکتاب العزیز، قم، موسسه الامام الصادق7.
  23. شاکرین، حمیدرضا، 1389، عصمت، قم، دفتر نشر معارف.
  24. شبّر، عبدالله، 1352، حق الیقین فی معرفة اصول الدین، بیروت، مطبعۀ العرفان.
  25. صبیح، سید محمود، 1431ق، اخطأ ابن تیمیه فی حق رسول الله و اهل بیته، بیروت، دار زین العابدین.
  26. طباطبائی، محمّد حسین، 1417، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعة مدرّسین.
  27. طبری، محمد بن جریر، 1415ق، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت.
  28. فخررازی، ابوعبدالله، 1986، الاربعین فی اصول الدین، قاهره، مکتبه الکلیات الازهریه.
  29. قرشی، سید علی اکبر، 1352، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
  30. کلینی، محمّد بن یعقوب، 1407، الکافی، تهران، دارالکتاب الإسلامیّه.
  31. وهبی العاملی، شیخ مالک مصطفی، 1425ق، عصمة الانبیاء بحوث و تساولات، بیروت، دارالهادی.
  32. همایی، غلام علی، بی‎تا، واژه شناسی قرآن مجید، قم، مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی6.
  33. یعقوبی، شیخ محمد بن احمد، 1423ق، فتاوی ابن تیمیه فی المیزان، هند، مرکز اهل السنه برکات رضا.
فصلنامه کلام اسلامی

دوره 28، شماره 112
زمستان 1398
صفحه 63-77

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار