نقد رویکرد کارکردگرایانه به قصص قرآنی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

2 دانشیار گروه الهیات و معارف اسلامی

چکیده

رویکرد کارکردگرایانه به قصص قرآن توسط برخی افراد جریان اعتزال نو طرح گردیده است. نادیده انگاشتن جنبه واقع‌نمایی داستان‌ها از جمله مولفه‌های اصلی این نگرش است. در این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی ضمن تبیین رویکرد کارکردگرایانه (ناظر به قصص قرآن)، به بررسی نسبت میان اهداف و اوصاف داستان‌های قرآن- که در متن قرآن بر آنها تاکید شده- با مساله واقع‌نمایی پرداخته شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد اوصاف قصص (مانند وصفِ حق و أحسن) ظهور در واقع‌نمایی دارد و اهداف و اغراض مترتب بر قصص (مانند تثبیت قلب پیامبر، صدق دعوی نبوت و...) در بستر واقع‌نمایی قصص حاصل خواهد شد، و روش قرآن در نقل داستان‌ها گواه روشنی بر مطابقت گزارش‌های تاریخی قرآن با واقع بوده، و نگرش کارکردگرایانه در تحلیل قصص قرآن قرین توفیق نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critique of the functionalist approach to Qur'anic stories

نویسندگان [English]

  • mahdi saedi 1
  • abdolmajid hoseinizadeh 1
  • sayyedali alamolhoda 1
  • Hossein Hooshangi 2
1 faculty member of payame noor university
2 دانشیار گروه الهیات و معارف اسلامی
چکیده [English]

A functionalist approach to the stories of the Qur'an has been proposed by some members of the New Etzal movement. Ignoring the realistic aspect of stories is one of the main components of this attitude. In this article, with an analytical-descriptive method, while explaining the functionalist approach (observing the stories of the Qur'an), the relationship between the aims and descriptions of the stories of the Qur'an, which are emphasized in the text of the Qur'an, is dealt with realistically. The research findings show that the descriptions of stories (such as the description of truth and goodness) appear in reality and the goals and intentions of stories (such as establishing the heart of the Prophet, the truth of the claim of prophethood, etc.) in the context of realizing stories. Will be achieved, and the Qur'anic method of narrating stories is clear evidence that the historical accounts of the Qur'an correspond to reality, and the functionalist approach to the analysis of Qur'anic stories is not successful. Keywords: Stories, Realism, Story Objectives, Functionalism, Language of Religion, Neo-Mu'tazilites.

کلیدواژه‌ها [English]

  • stories
  • realism
  • the objectives of the Qur’anic stories
  • functionalism
  • the language of religion
  • the neo-Mu'tazila

مراجع

  1. ابن‌فارس، احمدبن فارس، 1404ق، معجم مقاییس اللغه، قم، مکتب الاعلام الاسلامیه.
  2. ابن‌عاشور، محمدبن طاهر (بی‌تا)، التحریر و التنویر، بیروت، موسسه التاریخ.
  3. جوادی آملی، عبدالله، 1388، قرآن در قرآن، قم، نشر اسراء.
  4. جوادی آملی، عبدالله، 1389، تسنیم، ج20، قم، نشر اسراء.
  5. جوادی آملی، عبدالله، 1387، تسنیم، ج13، قم، نشر اسراء.
  6. جوادی آملی، عبدالله، 1387، تسنیم، ج3، قم، نشر اسراء.
  7. جوادی آملی، عبدالله، 1394، تسنیم، ج36، قم، نشر اسراء.
  8. جوادی آملی، عبدالله، 1395، تسنیم، ج39، قم، نشر اسراء.
  9. جوادی آملی، عبدالله، 1395، تسنیم، ج40، قم، نشر اسراء.
  10. -حکیم، محمدباقر، 1425ق، القصص القرآنی، قم، المجمع العالمی لاهل‌البیت(.
  11. خلف الله، محمداحمد، 1999م، الفن القصصی فی القرآن الکریم، لندن، موسسه انتشارات العربی.
  12. الخولی، امین، 1995، الاعمال الکامله (جلد10: مناهج التجدید فی النحو و البلاغه و التفسیر و الادب)، قاهره، الهیئته المصریه العامه للکتاب.
  13. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1412ق، مفردات الفاظ قرآن، بیروت، دارالشامیه.
  14. زمخشری، محمود بن عمر، 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل، بیروت، دارالکتاب العربی.
  15. -سعیدی روشن، محمدباقر، 1390، زبان قرآن از منظر کارکرد شناختی، مطالعات تفسیری، دانشگاه معارف اسلامی، سال دوم، شماره پنجم.
  16. طباطبایی، محمدحسین، 1393، قرآن در اسلام، قم، بوستان کتاب.
  17. طباطبایی، محمدحسین، 1390ق، المیزان فی تفسیر القرآن، ج1، 11، 7، 3، 5، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات.
  18. طبرسی، فضل بن حسن، 1412ق، تفسیر جوامع الجامع، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
  19. طیب حسینی، سیدمحمود، 1388، نقدی بر استدلال خلف الله درباب وجود قصه اسطوره‌ای در قرآن، قرآن شناخت، موسسه امام خمینی)، سال2، شماره اول، ص 168- 144.
  20. -عسگری، حسن بن عبدالله، 1400ق، الفروق فی اللغه، بیروت، دارالآفاق الجدیده.
  21. فراهیدی، خلیل بن احمد، 1423ق، کتاب العین، قم، اسوه.
  22. فخر رازی، محمد بن عمر، 1420ق، التفسیر الکبیر (مفاتح الغیب)، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
  23. فصیحی، امان الله، 1390، منطق کارکردی و دفاع از دین، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.)
  24. فیومی، احمدبن محمد، 1414ق، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم، دارالهجره.
  25. قطب، سید، 1415ق، التصویرالفنی فی القرآن، بیروت، دارالشروق.
  26. قطب، سید، 1425ق، فی ظلال القرآن، بیروت، دارالشروق.
  27. مصباح، محمدتقی، 1380، معارف قرآن، ج6، قم، موسسه امام خمینی).
  28. مصباح، محمدتقی، 1389، نظریه حقوقی در اسلام، قم، موسسه امام خمینی).
  29. مصطفوی، حسن، 1430ق، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  30. مطهری، مرتضی، 1390، فلسفه تاریخ، ج2، تهران، صدرا.
  31. مطهری، مرتضی، 1398، انحطاط و ترقی تمدنها از نظر قرآن و منطق دیالکتیک، تهران، صدرا.
  32. مطهری، مرتضی، 1382، وحی و نبوت، تهران، صدرا.
  33. مطهری، مرتضی، 1386، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ، تهران، صدرا.
  34. معرفت، محمدهادی، 1423ق، شبهات و ردود حول القرآن الکریم، قم، موسسه تمهید.
  35. معرفت، محمدهادی، 1388ش، نقد شبهات پیرامون قرآن کریم، حسن حکیم باشی و دیگران، قم،
  36. موسسه تمهید.
  37. مکارم شیرازی، ناصر، 1374ش، تفسیر نمونه، ج10و9، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
  38. واعظی، احمد و امین، محمدرضا، 1395، واقع نمایی گزاره‌های خبری قرآن کریم نحوه اثبات و ادله، قرآن شناخت، ش50، ص 17- 73.
  39. ویلانت، رتراود، 1383، جریان شناسی تفاسیر قرآن در دوره معاصر، آینه پژوهش، ش86، ص 2-17.
  40. هیک، جان، 1390، فلسفه دین، بهزادسالکی، تهران، الهدی.
  41. یوسفیان، حسن وگلی، جواد، (1389)، جریان شناسی نومعتزله، معرفت کلامی، ش3، ص113- 140، قم، موسسه امام خمینی).

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار