علم امام به شهادت و شبهه ناسازگاری آن با عصمت

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد حوزه علمیه

2 دانش پژوه سطح 4 موسسه آموزش عالی امام صادق(ع)

چکیده

بحث درباره علم امام به زمان و چگونگی ارتحال یا شهادت خود، از فروع مسئله گستره علم امام است. این مسئله را می‌توان از منظر عقلی و نقلی بررسی کرد. از مجموع روایات عام و خاص درباره گستره علم امام به دست می‌آید که امامان اهل بیت: به زمان و چگونگی ارتحال یا شهادت خود آگاه بودند. در این‌جا این پرسش یا اشکال مطرح می‌شود که چرا آنان تن به شهادت داده و به حفظ جان خود که عقلاً و شرعاً واجب است، اقدام نکرده‌اند؟ آیا این مطلب با عصمت امام ناسازگار نیست؟ مقاله حاضر به بررسی این مسئله پرداخته و پس از نقل و بررسی روایات مربوط به علم امام به زمان ارتحال یا شهادت خود، پاسخ‌هایی را که عالمان شیعه به پرسش یا اشکال مزبور داده‌اند و برخی از آن‌ها در بعضی از روایات نیز بیان شده است، گزارش و تحقیق کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Imam's knowledge of his death and its problem about its incompatibility with infallibility

نویسندگان [English]

  • ali Rabbani Golpayegani 1
  • Mohsen Rahmanizadeh 2
1 مؤسسه آموزش عالی امام صادق(ع)استاد حوزه علمیه
2 دانش پژوه سطح 4 موسسه آموزش عالی امام صادق(ع)
چکیده [English]

The discussion, Imam's knowledge of his death, is one of the issues of the Imam's realm of knowledge. This issue can be investigated in both rational and transmissive ways. It comes from the general and specific narrations about the scope of the Imam's knowledge that the Imams of the Prophet (pbuh) were aware of their time and how they were died. This raises the question why they did not protect their lives which is rationally and legally obligatory. Is this not incompatible with the infallibility of the Imam? The present article examines this issue and, after quoting narrations related to the Imam's knowledge of the time of his death, presents the answers which Shiite scholars have provided, some of which have been quoted in some traditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam's knowledge
  • Imam's death
  • Imam's infallibility
  • Imamate
  • To destroy themselves
  1. ابن بابویه قمی، محمد بن علی، 1403ق، معانی الأخبار، تصحیح علی اکبر غفّاری، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
  2. ابن بابویه قمی، محمد بن علی، 1362ش، الخصال، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفّاری، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.‌
  3. ابن‌داود حلّی، حسن بن علی، 1342ش، کتاب الرجال، تهران، دانشگاه تهران.
  4. ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، 1379ق،‌ مناقب آل أبی‌طالب، قم، انتشارات علامه.
  5. ابن قولویه، جعفر بن محمد، 1356ش، کامل الزیارات، تصحیح عبدالحسین امینی، نجف، دارالمرتضویة.
  6. تهرانی، مجتبی، 1390ش، سلوک عاشورایی (منزل دوم)، مؤسسه مصابیح الهدی، تهران
  7. جمعی از نویسندگان، 1381ش، ترتیب خلاصة الأقوال، مشهد، آستان قدس رضوی.
  8. جمعی از نویسندگان، 1388ش، علم امام (مجموعه مقالات)، گزینش و تصحیح محمدحسن نادم، قم، انتشارات ادیان و مذاهب.
  9. جمعی از نویسندگان، 1426ق، فی رحاب أهل البیت:، بی‌جا، المجمع العالمی لأهل البیت:.‌

10.حسینی جلالی، سیدمحمدرضا، سال (نهم)1414ق، علم الغیب و الإعتراض علیه بالإلقاء إلی التهلکة و الإجابات عنه عبر التاریخ، تراثنا، شماره4، 7- 107.

11.حرّ عاملی، محمد بن حسن، 1425ق، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، بیروت، اعلمی.

12.حرّ عاملی، محمد بن حسن، 1409ق، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت:.

13.حلّی، حسن بن یوسف، 1401ق، أجوبة المسائل المُهَنّائیِّة، قم، خیّام.

14.حلّی، حسن بن یوسف، 1411ق، رجال العلامه الحلّی (خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال)، تصحیح سیدمحمدصادق بحرالعلوم، نجف، دارالذخائر.

15.خویی، سیدابوالقاسم، 1413ق، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، بی‌جا، بی‌نا.

16. راوندی، قطب‌الدین سعید بن هبةالله، 1409ق، الخرائج و الجرائح، تحقیق مؤسسة الإمام المهدی.، قم، مؤسسة الإمام المهدی..

17.سبحانی، جعفر، 1410ق، کلیات فی علم الرجال، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.

18.سید رضی، محمد بن حسین، 1406ق، خصائص الأئمه:، تحقیق محمدهادی امینی، مشهد، آستان قدس رضوی.

19.سید مرتضی (موسوی بغدادی)، سید علی بن حسین، 1405ق، رسائل الشریف المرتضی، قم، دارالقرآن الکریم.

20.شبیری زنجانی، سیدموسی، 1419ق، کتاب نکاح، قم، مؤسسه پژوهشی رأی‌پرداز.

21.شیخ مفید (عُکبریّ بغدادی)، محمد بن محمد بن نعمان، 1413ق الف، الإرشاد، قم، کنگره جهانی شیخ مفید.

22.شیخ مفید (عُکبریّ بغدادی)، محمد بن محمد بن نعمان، 1413ق ب، المسائل العُکبرئیة، قم، المؤتمر العالمیّ للشیخ المفید.

23.صفّار، محمد بن حسن،‌1404ق، بصائرالدرجات فی فضائل آل محمد6، تصحیح و تعلیق‌میرزا محسن کوچه‌باغی تبریزی، قم، منشورات مکتبة آیةالله العظمی المرعشی النجفی.

24.طبرسی، فضل بن حسن، 1417ق، إعلام الوری بأعلام الهدی، قم، مؤسسة آل البیت:.‌

25.طوسی، محمد بن حسن،1404ق، اختیار معرفة الرجال (رجالُ الکَشِّی)،‌تعلیق میرداماد، تحقیق سیدمهدی رجائی، قم، مؤسسة آل البیت: لإحیاء التراث.

26. طوسی، محمد بن حسن،‌1382ش، تلخیص الشافی، قم، انتشارات محبین.

27.طوسی، محمد بن حسن، 1407ق، تهذیب الأحکام فی شرح المقنعة، تحقیق حسن موسوی خرسان، تهران، دارالکتب الإسلامیّة.

28.طوسی، محمد بن حسن، 1373ش، رجال الطوسی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

29.طوسی، محمد بن حسن، 1420ق، فهرستُ کتب الشیعة و اصولهم، تحقیق عبدالعزیز طباطبائی، قم، مکتبة المحقق الطباطبائی.

30.فتّال نیشابوری، محمد بن احمد، 1375ش، روضة الواعظین، قم، انتشارات رضی.

31.فرضی‌پوریان، محمد- قدردان قراملکی، محمد حسن، 1397ش، بررسی گستره علم امام از منظر احادیث، فصلنامه کلام اسلامی، شماره 107، پاییز 1397، صص 49- 67.

32.قمّی، علی بن ابراهیم،1404ق، تفسیر القمّی، قم، دارالکتاب.

33.علامه طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1388ش، بررسی‌های اسلامی، قم، بوستان کتاب قم.

34.کُلینی، محمد بن یعقوب، 1429ق، الکافی، قم، دارالحدیث.

35.نجاشی، احمد بن علی، 1365ش، رجال النجاشی (فهرست أسماء مصنفی الشیعة)، تحقیق سیدموسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

36. مازندرانی، محمدصالح بن احمد، 1382ق، شرح الکافی، المکتبة الإسلامیّة، چاپ اوّل، تهران.

37.مامقانی، عبدالله، بی‌تا، تنقیح المقال فی علم الرجال، بی‌جا، بی‌نا.

38.محمدی ری‌شهری، محمد، 1388ش، دانشنامه امام حسین7، دارالحدیث، قم.

39.مدنی شیرازی، سیدعلی‌خان، 1409ق، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیِّد السجادیّن الإمامِ علی بن الحسین7، دفتر انتشارات اسلامی، قم.

40.مرعشی، قاضی نورالله، 1409ق، احقاق الحقّ و إزهاق الباطل، مقدمه و تعلیق آیة الله مرعشی نجفی، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی.

41.مظاهری، حسین، 1393ش، اندیشه‌های ناب، مؤسسه الزهراء، اصفهان.

42.مظاهری، حسین، 1428ق، الثقات الأخیار من رواة الأخبار، قم، مؤسسةالزهراء&.

43.مکارم شیرازی، ناصر 1374ش، تفسیر نمونه، دارالکتب الإسلامیّة، تهران.

44.نادم، محمد حسن، 1388ش، «رویکرد فلسفی و عرفانی به علم امام»، فصلنامه هفت آسمان، شماره 43، پاییز 1388، صص 27- 48.