بررسی و تحلیل پاسخ میرداماد به شبهه ارادی بودن اراده

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مؤسسه آموزش عالی امام صادق(ع)

2 موسسه امام صادق(ع)

چکیده

شبهه ارادی بودن اراده، یکی از قدیمی‌ترین شبهاتی است که در بحث جبر و اختیار مطرح شده است. این شبهه که متفاوت از شبهه «ضرورت علّی» است، با تأکید بر محوریت اراده در تحقّق افعال اختیاری انسان، چگونگی ارادی و اختیاری بودن ملاک فعل اختیاری را به چالش می‌کشد. از دیرباز پاسخ‌های متنوّعی به این شبهه داده شده است. میرداماد از نخستین متفکرانی است که با اعتباری دانستن سلسله اراده‌ها به آن پاسخ داده است. متفکرانِ پس از ایشان، پاسخ وی را مورد بررسی و نقد قرار داه و آن را نادرست دانسته‌اند. در نوشتار پیش رو، پس از تبیین شبهه، پاسخ میر داماد و نقدهای آن نقل و بررسی شده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating and Analyzing Mirdamad's Response to the Problem of the voluntary will

نویسندگان [English]

  • Mohammad Safar Gebreili 1
  • Seyed Morteza Hosseini Kashani 2
1
2
چکیده [English]

The question of the voluntary will is one of the oldest issues raised in the discussion of determinism. This question, which differs from the issue of "causal necessity", challenges the centrality of the will in the realization of human voluntary actions, challenging the voluntary and optional criterion of voluntary action. Various answers to this question have been discussed. One of the first to try to answer this question is Mirdamad. By validating the voluntary will and adapting it to other things, he has explained how the will is voluntary. In this article, after explaining this solution and reviewing its recent criticisms, it has been proven incomplete in problem solving.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Mesbah Yazdi
  • pleasure and pain
  • Fitrat
  • practical monotheism

مراجع

  1. ابن­سینا، حسین ، 1978 م، کتاب الإنصاف، انتشارات وکالة المطبوعات، کویت.
  2. بهمنیار بن مرزبان، 1375ش، التحصیل، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  3. خمینی، روح الله، 1421ق، الطلب و الإرادة، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، تهران.
  4. خمینی، روح الله، 1415ق، أنوار الهدایة، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، تهران.
  5. خمینی، روح الله، 1418ق، تنقیح الأصول، مقرّر: اشتهاردی، حسین، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، تهران.
  6. خمینی، مصطفی، 1418ق، تحریرات فی الأصول، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، قم.
  7. سبحانی، جعفر، 1428ق، لبّ الأثر فی الجبر و القدر، مؤسسه امام صادق%، قم.
  8. شیرازی، قطب الدین، 1369، درة التاج، انتشارات حکمت، تهران.
  9. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، 1981م، الحکمة المتعالیة، دار إحیاء التراث، بیروت.
  10. طوسی، محمد بن حسن، 1407ق، الخلاف، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
  11. طوسی، محمد، 1375ش، شرح الإشارات و التنبیهات، نشر البلاغة، قم.
  12. طباطبایی، سید محمد حسین، 1416ق، نهایة الحکمة، چاپ سیزدهم، دفتر نشر اسلامی، قم.
  13. فاضل مقداد، 1403ق، نضد القواعد الفقهیة، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی;، قم.
  14. فراهیدی، خلیل بن احمد، 1409ق، العین، موسسه دار الهجرة، قم.
  15. قطب الدین رازی ـ باغنوی، 1381ش، إلهیات المحاکمات، میراث مکتوب، تهران.
  16. مراغی، 1417ق، العناوین الفقهیة، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
  17. میرداماد، محمد باقر، 1367ش، القبسات، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  18. میرداماد، محمد باقر، 1376ش، تقویم الإیمان، مؤسسه مطالعات اسلامی، تهران.
  19. میرداماد، محمد باقر، 1381ش،  مصنفات میرداماد، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران.
  20. نجفی، محمد حسن،  1404ق، جواهر الکلام، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
  21. نهاوندی،1320ق، تشریح الأصول، میرزا محمد علی تاجر تهرانی، تهران.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار