نقد نظریه «رئالیسم مدل محور» استیون هاوکینگ

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 موسسه آموزش عالی امام صادق(ع)

چکیده

یکی از مبانی بنیادین استیون هاوکینگ در حوزه­ی معرفت شناسی نظریه­ی «رئالیسم مدل محور» است. هاوکینگ با تأثر از اصل عدم قطعیت در فیزیک جدید و همچنین نگرش­های ایده­آلیستی حاکم بر آن به نوعی «رئالسیم» و «واقع­گرایی» وابسته به مدل معتقد شده است که آن را وجه جمعی بین رئالیسم و ایده آلیسم می‌داند. طبق این مبنا هرگز شناخت جهان بدون مدل امکان­پذیر نبوده، و هر کسی از دریچه‌ی یک مدل به جهان می­نگرد. این مدل­ها هیچ­کدام به تنهایی تمام جهان را پوشش نداده، و هیچ­کدام واقعی­تر از دیگری نیستند. از آنجا که این مسئله زیربنای تفکرات خداناباورانه­ی هاوکینگ را تشکیل می­دهد نقد و ارزیابی آن ضروری است. تحقیق پیش رو ضمن توصیف این دیدگاه، و استخراج عوامل گرایش هاوکینگ به آن، دیدگاه فوق را به بوته نقد گذارده است. به نظر می­رسد مبنای «رئالیسم مدل محور» در حقیقت همان «ایده­آلیسم» است که با نقاب «رئالیسم» طرح شده، علاوه بر این­که دچار دور بوده، و با سایر مبانی هاوکینگ نیز ناسازگار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critique of Steven Hawking's Model-Based Realism Theory

نویسندگان [English]

  • Abdolhossein Khosropanah 1
  • moslem Zamanian 2
1
2
چکیده [English]

One of the fundamental foundations of Steven Hawking's epistemology is model-based realism. Drawing on the uncertainty principle in modern physics as well as the idealistic attitudes that govern it, Hawking believes in a kind of "realism" and "realism dependent on the model", and sees it as a combination of realism and idealism. On this basis, it is never possible to know the world without a model, and everyone looks at the world through a model. These models alone do not cover the entire world, and none are more realistic than the other. Since this is the basis of Hawking's theistic thinking, it is necessary to critique and evaluate it. The present study, while describing this view and extracting factors of Hawking tendency to it, has criticized the above view. The basis of "model-based realism" seems to be in fact "idealism", designed with the mask of "realism", in addition to being round, and incompatible with other Hawking principles

کلیدواژه‌ها [English]

  • Steven Hawking
  • Realism
  • Model-Based Realism
  • Epistemological Foundations

مراجع

  1. پوپر، کارل ریموند، 1388ش، منطق اکتشاف علمی، ترجمه سید حسین کمالی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم.
  2. خسروپناه، عبدالحسین، 1396ش، فلسفه­ی شناخت، قم، نشر معارف، چاپ اول.
  3. ____________، 1390ش، کلام جدید با رویکرد اسلامی، قم، نشر معارف، چاپ دوم.
  4. _ ___________، 1394ش، کلام نوین اسلامی، ج1، قم، انتشارات تعلیم و تربیت اسلامی، چاپ دوم.
  5. راسل، برتراند، 1390ش، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه نجف دریا بندری، تهران، کتاب پرواز، تهران، چاپ هفتم.
  6. شفر، فریتنز، 1383ش، استیون هاوکینگ، انفجار بزرگ و خداوند، ملحقات کتاب تاریخچه زمان، ترجمه محمدرضا محجوب، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ هشتم.
  7. گلشنی، مهدی، 1369، تحلیلی از دیدگاه­های فلسفی فیزیکدانان معاصر، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.
  8. مطهری، مرتضی، 1382ش، اصول فلسفه و روش رئالیسم(مجموعه آثار ج6)، تهران، صدرا، چاپ نهم.
  9. هاوکینگ، استیون، 1383ش، تاریخچه­ زمان، ترجمه محمدرضا محجوب، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ هشتم.
    1. Hawking, stephen,2018, Brief Answers to the Big Questions, London, John Murray.
    2. Hawking, stephen, Mlodinow, Leonard, 2010, The Grand Design, new york, bantam books.

مقالات:

طهماسبی، ستار، 1396ش، مبانی متافیزیکی فیزیک کوانتوم دیوید بوهم، دو فصلنامه علمی پژوهشی تأملات فلسفی، زنجان، دانشگاه زنجان، بهار و تابستان 1396-‌ شماره 18

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار