TY - JOUR ID - 61730 TI - مراتب فعل الاهی از دیدگاه فلاسفه و متکلمان مکتب اصفهان (با تأکید بر آراء صدر المتألهین و ملا صالح مازندرانی) JO - فصلنامه کلام اسلامی JA - JIT LA - fa SN - 2322-4592 AU - عباس زاده, مهدی AU - میراحسنی, الهام AD - Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 26 IS - 103 SP - 55 EP - 78 KW - مراتب فعل الاهی KW - ذات خدا KW - صفات خدا KW - علم الاهی KW - مکتب اصفهان DO - N2 - بر اساس آیات قرآن و روایات، فعل الاهی، یعنی آفرینش و بقای موجودات، دارای هفت مرتبه (مشیت، اراده، قدر، قضا، اذن، کتاب و اجل) است. از سوی دیگر، ثبات و تغییرناپذیری خدا نیز از آموزه‌های قرآن و پیشوایان دین و یافته‌های عقل و لذا مطابق با براهین نقلی و عقلی است. لذا اثبات وجود مراتب در فعل الاهی نباید منجر به اتصاف ذات خدا به تغییرپذیری و اتصاف فعل الاهی به زمانمندی ‌گردد. صدرالمتألهین شیرازی و ملاصالح مازندرانی که به ترتیب از فلاسفه و متکلمان مهم مکتب اصفهان هستند، دلایل و مستدلات خود را بر اثبات مراتب در فعل الاهی، ناظر به آیات قرآن و روایاتمعصومین(، مطرح کرده و با تکیه بر مبانی فکری و عقلی خود، دیدگاه‌ها و نظرات متفاوتی را درباره اعتباریت یا حقیقت مراتب فعل الاهی، امکان یا عدم امکان زمانمندی برخی از افعال الاهی و اینکه آیا این مراتب جزء صفات ذات خدا هستند یا جزء صفات فعل او، مطرح کرده‌اند. اما هر دو دسته، نظر واحدی درباره نسبت معاصی بندگان با اختیار انسانی و درباره وضعیت شرور موجود در عالَم طبیعت داشته‌اند و این بحث از فروع مبحث مراتب فعل الاهی است. نوشتار حاضر، در صدد شرح دیدگاه‌های فلاسفه و متکلمان مکتب اصفهان، در بحث از مراتب فعل الاهی و تبیین نتایج و استلزامات هر یک از این دیدگاه‌ها است. UR - https://www.kalamislami.ir/article_61730.html L1 - ER -