%0 Journal Article %T ساختار کلام شیعی %J فصلنامه کلام اسلامی %I حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله) موسسه امام صادق(علیه السلام) %Z 2322-4592 %A جبرئیلی, محمد صفر %D 2015 %\ 02/20/2015 %V 23 %N 92 %P 127-144 %! ساختار کلام شیعی %K کلام شیعی %K ساختار علم کلام %K مباحث کلامی %R %X کلام شیعی در عصر حضور امامان معصوم( ساختارمند نبود. متکلمان شیعی در آن دوران، به دلیل نیازهای زمان و متناسب با مهارت ویژه خود، به بحث در‌باره موضوعات و مسایل ویژه‎ای می‎پرداختند. ساختارمندی کلام شیعه در عصر غیبت توسط متکلمانی چون شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی، تحقق یافت. و بعدها توسط متکلمان دیگر با سبک‎های متفاوت ادامه یافت. در مجموع دو ساختار کلی را می‏توان یافت، یکی متون و آثار کلامی‌ای که به مسایل اعتقادی اختصاص یافته است، و دیگری متون و آثار کلامی‎ای که قبل از پرداختن به مسایل اعتقادی، مباحث فلسفی را مطرح کرده‏اند. شیوه نخست از نظر زمان بر شیوه دوم مقدم است، و شیوه دوم به صورت اجمالی توسط ابراهیم بن نوبخت در کتاب الیاقوت، و به صورت کامل‏تر و مبسوط‏تر توسط خواجه نصیرالدین طوسی در کتاب «تجرید الاعتقاد» انجام گرفته است. از آن زمان، تا مدتی، شیوه دوم غالب بود، تا این‏که در دوران معاصر، بار دیگر، روش نخست، رواج یافت، و متکلمانی که رویکرد فلسفی دارند، مباحث فلسفی را در آثار جداگانه، مطرح می‏کنند و در عمل از آنها در تبیین و تحقیق مباحث کلامی بهره می‎برند. در درون هر یک از دو شیوه یاد شده، سبک‏های گوناگونی در تنظیم مباحث کلامی به کار گرفته شده که تفصیل آن را در نوشتار حاضر خواهید یافت %U