روش شناسی کلامی مهذّب الدین بصری

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 موسسه امام صادق علیه السلام

2 عضو هیئت علمی دانشگاه قم

چکیده

مهذب الدین بصری یکی از اندیشمندان نیکنام کلام امامیه در قرن یازدهم هجری قمری بوده و در حوزه مباحث اعتقادی و کلامی نیز چندین اثر از خود برجای گذاشته است. وی در تبیین و تحکیم مسائل اعتقادی از روش عقلی غیر فلسفی بهره گرفته است. بهره گیری از کارکردهای مختلف عقل در اعتقادات پساوحیانی، و اعتقاد به لزوم تأویل صفات خبری خداوند، مبیّن روش عقلی او است، و عدم بهره گیری از مفاهیم و مباحث خاص فلسفی و نقد برخی از آراء فلاسفه، غیر فلسفی بودنِ روش عقلی او را تأیید می‌کند. جهت گیری مطالعاتی و تدوینی ویژه و تسلط او بر عقاید سایر فرق اسلامی، در کنار اسلوب انحصاری‌اش در تبویب و طرح مباحث، سیمای منحصر به فردی به آثار کلامی او بخشیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Theological methodology of Muhazzab Al-Din Basri

نویسندگان [English]

  • seyed mOjtaba hOsseini kashani 1
  • ali alah Badashti 2
1
2
چکیده [English]

Muhazzab Al-Din Basri was one of the well-known thinkers of Imami theology in the 11th century AH and has left several works in the field of doctrinal and theological issues. He has used a non-philosophical rational method in explaining and strengthening doctrinal issues. His use of the different functions of intellect in post-revelatory beliefs, and the belief in the necessity of interpreting God's narrated attributes, indicate his rational method, and the lack of use of specific philosophical concepts and issues and the critique of some philosophers' opinions confirm his non-philosophical rational method. The orientation of studies, his special method of compilation and his mastery of the beliefs of other Islamic sects, along with his exclusive style of organizing and presenting topics, has given a unique look to his theological works.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Muhazzab Al-Din Basri
  • Theological Methodology
  • Non-Philosophical rational method
  • Hermeneuticism
  • Functions of Intellect

مراجع

  1. قرآن الکریم.
  2. ابن‏ابی‏الحدید، عبدالحمید 1378، شرح نهج البلاغة، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، بیروت، داراحیاء الکتب العربیه.
  3. امین، محسن، 1403، أعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات.
  4. امین، سید حسن، 1408، مستدرکات أعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات.
  5. انصاری، مرتضی، ‍1419، فرائد الأصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی.
  6. آزاد کشمیری، محمد علی بن محمد صادق، 1387، نجوم السماء فی تراجم العلما، مصحح: محدث، هاشم، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
  7. آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن، 1403، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالأضواء.
  8. آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن، 1430، طبقات اعلام الشیعه، قم، دار احیاء التراث العربی.
  9. آقا بزرگ تهرانى، 1408، محمد محسن، الذریعة إلى تصانیف الشیعة، قم و تهران، اسماعیلیان و کتابخانه اسلامیه.
  10. بصری، احمد بن عبدالرضا، 1380، فائق المقال فی الحدیث و الرجال، محقق: قیصری، غلامحسین، قم، دارالحدیث.
  11. بصری، احمد بن عبدالرضا، بی تا (الف)، رساله فی اصول الدین در ضمن کتاب مجموعه رسال مهذّب الدین، نسخه خطی موجود در کتابخانه مجلس شورای اسلامی، شماره راهنما: 8922.
  12. بصری، احمد بن عبدالرضا، بی تا (ب)، تحفه ذخائر کنوز الاخیار فیما لعلعه یحتاج الی التوضیح من الاخبار، نسخه خطی موجود در کتابخانه مجلس شورای اسلامی، شماره راهنما: 7503.
  13. حائری، عبد الکریم (بی‏تا)، درر الفوائد، تحقیق محمد مومن، قم، ‍موسسة النشر الاسلامی.
  14. حسینى جلالى، سید محمد حسین،1422، فهرس التراث، قم، انتشارات دلیل ما.
  15. خمینی)، سیدروح الله (بی‏تا)، معتمد الأصول، قم، موسسه نشر آثار امام خمینی).
  16. خیاط، عبدالرحیم بن محمد، 1988، الانتصار و الرد علی ابن الراوندی الملحد، قاهره، مکتبه الثقافه الدینیه.
  17. سبحانى، جعفر، 1381، الإنصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، اول، قم، مؤسسه امام صادق%.
  18. سبحانى، جعفر، 1418، موسوعة طبقات الفقهاء، قم، مؤسسه امام صادق%.
  19. شیخ مفید، 1413، أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، اول، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
  20. صدر المتألهین، 1366، شرح أصول الکافی لصدر المتألهین، اول، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  21. علامه حلى-فاضل مقداد-ابوالفتح بن مخدوم حسینى، 1365، الباب الحادی عشر مع شرحیه النافع یوم الحشر و مفتاح الباب، اول، تهران، موسسه مطالعات اسلامی
  22. غزالی، محمد بن محمد، 1417، المستصفی، تحقیق محمدعبدالسلام عبدالشافی، بیروت، دارالکتب العلمیة.
  23. فاضل مقداد، 1420، الأنوار الجلالیة فی شرح الفصول النصیریة، اول، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه.
  24. القاری، علی بن محمد، 1415، الرد على القائلین بوحدة الوجود، محقق علی‏رضا بن‏عبدالله، دمشق، دارالمأمون للتراث.
  25. قاضی عبدالجبار معتزلی، (بی‏تا)، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، بی‏جا، بی‏نا.
  26. کلینى، محمد بن یعقوب، ‏1429، الکافی، اول، قم، دارالحدیث.
  27. مدرس، محمد علی، 1349، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه و اللقب، سوم، تبریز، شفق.
  28. مؤذن سلطان آبادی، محمد، «تمسک به اجماع در مسائل عقلی و اعتقادی»، تابستان 1391، سال بیست و یکم، شماره 2، مجله کلام اسلامی، از صفحه 89 تا 120.
  29. نائینى، محمد حسین، 1376، فوائد الاُصول، اول، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  30. نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد، 1405، تلخیص المحصل، بیروت، دار الاضواء.
  31. نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد، بی تا، تجرید الاعتقاد، تهران، مکتب الاعلام الاسلامی.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار