حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)فصلنامه کلام اسلامی2322-4592228820140220عبادت و فلسفة خلقت93561739FAعبدالرحیم سلیمانی بهبهانیاحمد شجاعیJournal Article20180509یکی از اهداف مهمی که در قرآن و روایات، به عنوان فلسفه آفرینش مطرح شده عبادت خداوند است؛ آدمی به لحاظ ساختار وجودی و برخورداری از اراده و اختیار ذاتی، برای تأمین زندگی خویش به نحو مطلوب، نیازمند به برنامهای دقیق و تعالی بخش بوده و از آن گریزی نیست؛ عبادت خداوند به معنای خاص و عام آن، در واقع آیین نامة صحیح زندگی و رشد و تعالی آن در دنیا و آخرت است. در مقاله حاضر، چیستی و حقیقت عبادت، چرایی هدف بودن عبادت، هدف مقدمی یا نهایی بودن عبادت، چرایی عبادت خدا، قلمرو عبادت، مورد بررسی واقع شده و به شبهات مربوط پاسخ داده شده است.حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)فصلنامه کلام اسلامی2322-4592228820140220Inerrancy of Prophets in Muslim Philosophers’ Thoughtچیستی و چرایی عصمت انبیاء در اندیشه فیلسوفان مسلمان375461743FAعلی ربانی گلپایگانیعبدالله مصباحیJournal Article20180509Muslim Philosophers hold that the heart of prophet is adorned by Divine absolute words (Truth) when it connects to the active intellect (Aql Faal), sometimes called Ruh al- Qodos, and prophet reaches to revealed insights and truths. It is obvious that in such an immediate and presential connection, there is no way for wrongness and mistake.
Connecting to the active intellect, prophets become actual intellect and finally the pure one; all made their faculties of soul like perception and imagination as the followers of pure intellect and consequently all ways to error closed to them.
Their practical inerrancy is due to the inerrancy by knowledge. It is because of Reaching to pure and active intellect, which blocked the ways for any actions of desire and anger faculties.به اعتقاد فیلسوفان مسلمان دفتر جان نبی پس از اتصال به عقل فعال توسط قلم الاهی عقل فعال به زیور کلمات تامه الاهی آراسته میگردد و وجود نبی از طریق اتصال حضوری با عقل فعال-که گاهی از آن به روحالقدس نیز تعبیر میکنند- به حقایق و معارف وحیانی دسترسی پیدا میکند. روشن است که در چنین ارتباط حضوری هیچ جایی برای بروز خطا و اشتباه باقی نمیماند. و از آن جا که انبیاء در این اتصال وجودی با عقل فعال، عقل بالفعل و در نتیجه عقل محض میشوند، دیگر قوای نفس آنان از قبیل حس و خیال تابع محض عقل محض ایشان میگردد و بدینسان راه خطا به حس و خیال انبیاء نیز بسته میشود. عصمت عملی آن حضرات نیز تابعی از عصمت علمی ایشان به شمار میآید؛ چرا که عصیان آدمی در اثر غلبه قوه شهوت و غضب روی میدهد، و انبیاء به خاطر اینکه به عقل بالفعل و عقل محض راه یافتهاند هیچ جایی برای بروز و ظهور قوای شهوانی و غضبیه آنان باقی نمیماند. از اینروی عصمت عملی انبیاء نیز در پرتو عصمت علمی ایشان به اثبات میرسد.حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)فصلنامه کلام اسلامی2322-4592228820140220نقدی بر نقد قاضی سعید قمی بر محقق طوسی در مساله وجودی یا عدمی بودن شرور557261744FAمهدی نجیبیJournal Article20180509نظریه «عدمی بودن شرّ» نظریه مشهور در میان حکیمان و متکلمان، بخصوص خواجه نصیرالدین طوسی است. قاضی سعید قمی امّا به مخالفت با این نظریه پرداخته، شرّ را امری وجودی قلمداد نموده است و در این راستا، اشکالاتی را متوجه محقق طوسی نموده است. مقاله حاضر در صدد است از راه تقریر و نقد و مناقشه در اشکالات قاضی سعید بر محقق طوسی، بر صحت و استحکام نظریه عدمی بودن شرّ، استدلال نماید.حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)فصلنامه کلام اسلامی2322-4592228820140220روش کلام عقلی امامیه در عصر حضور739461745FAغلامرضا رضاییمحمد مهدی عرب محفوظیJournal Article20180509روششناسی در علوم از جایگاه ویژهای برخوردار است، و علم کلام نیز از این قاعده مستثنا نیست. در میان روشهای کلامی، همیشه روش عقلی جایگاه مهمی داشته است. در عصر حضور اهلبیت: با توجه به حجیت سخنان آن بزرگواران، کلام نقلی امامیه بیشتر مورد توجه بوده است، و از این روی روش عقلی شایع در آن دوره، کمتر مورد بررسی و تحلیل پژوهشگران واقع شده است. در مقاله پیشرو عصر حضور ائمه: به چند دوره تقسیم شده، و ویژگیها و نمونههایی از کلام عقلی هر دوره بررسی و مورد تحلیلِ روششناسانه قرار گرفته است. همچنین متکلمان شاخص عقلگرا در میان اصحاب ائمه: معرفی شدهاند.حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)فصلنامه کلام اسلامی2322-4592228820140220بررسی نظریه تمثیل در زبان دین از منظر علامه طباطبایی و توماس آکوئیناس9510761746FAمحمد محمد رضاییمریم شریف پورسید علی علم الهدیناصر محمدیJournal Article20180509تحلیل معانی اوصاف الهی، یا همان مسأله زبان دین در الهیات مسیحی و اسلامی، دارای پیشینه طولانی است. این موضوع در علم فلسفه دین در حال حاضر دارای رویکردهای فراوان، متفاوت و گاه متعارضی است. رویکرد علامه طباطبایی و توماس آکوئیناس در زبان دین، شناختاری و ناظر به واقع بودن آن را میرساند. علامه اسلوب زبان دین را همان اسلوب زبان عرف عام، البته با تفاوتهایی میداند و از آنجا که در زبان عرف عام از صناعات ادبیای چون تمثیل نیز استفاده شده است، وجود تمثیل را در زبان دین میپذیرد که البته ریشه در واقعیت داشته و جهت فهم بهتر مطلب ارائه میگردد، اما در نظریه زبان دینی توماس آکوئیناس کل زبان دین، تمثیلی دانسته شده است، که علاوه بر ناسازگاری درونی این نظریه، اشکالات فراوانی نیز به آن وارد است و نمیتواند معرفت جدیدی در باب تحلیل اوصاف الهی ارائه کند.حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)فصلنامه کلام اسلامی2322-4592228820140220بررسی انتقادی معرفت شناسی هیدگر از منظر فلسفه اسلامی109612761747FAسید محمد حسین متولی امامیاحمد رهدارJournal Article20180509هیدگر با دغدغه گذار از تفکیک سوژه ـ ابژه، هستیشناسی بنیادین «دازین» را طراحی نمود و دیگر مقولات فلسفی خویش را بر دوش آن سوار کرد.
او فهم را در بستر هستیشناسی ویژهاش، امری وجودی معرفی میکند که ارتباط مستقیم و بیواسطه با زمان و جهان داشته و توان استقلال و گوشهگیری از مقولات فرهنگی را ندارد.
اما در سوی دیگر، فلسفه اسلامی، با تفکیک حکمت نظری و عملی، اراده انسانی و تاثیرات فرهنگی را در همه ابعاد و سطوح معرفت راه نمیدهد و به وجه ثابت و پایدار عالم وفادار میماند.حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)فصلنامه کلام اسلامی2322-4592228820140220تبیین و نقد پراگماتیسم129615061748FAحسن پناهی آزادولی محمد احمد وندJournal Article20180509پراگماتیسم سنتی، مکتبی فلسفی است که حدود سالهای 1970 در آمریکا ظاهر شد. پراگماتیسم صدق و حقانیت همة گزارهها و معرفتهای بشری، در جهانشناسی، انسانشناسی و دینشناسی را بر اساس اصالت عمل، فایده و کارکرد و به محک عمل و فایدة عینی ـ عملی میسنجد؛ زیرا صدق در این مکتب به معنای برخورداری از فایده و کارکرد عملی تعریف میشود. مبنا و عامل اصلی این رویکرد، نظریة صدق پراگماتیسم است؛ در حالی که همین مبنا دچار نقدها و چالشهای مبنایی است که آن را از جایگاه یک تئوری قابل اعتماد، ساقط میکند.