TY - JOUR ID - 61845 TI - تمسک به اجماع در مسائل عقلی و اعتقادی JO - فصلنامه کلام اسلامی JA - JIT LA - fa SN - 2322-4592 AU - مؤذن سلطان آبادی, محمد AD - Y1 - 2012 PY - 2012 VL - 21 IS - 82 SP - 73 EP - 99 KW - اجماع KW - مسائل کلامی KW - مسائل عقلی KW - شیعه KW - معتزله KW - اشاعره KW - ماتریدیه DO - N2 - در مورد جایگاه اجماع در مسائل اعتقادی دیدگاه‏های متفاوتی میان عالمان اسلامی وجود دارد. اشاعره به اتفاق، تمسک به اجماع در اعتقادات را قبول دارند، هر چند بعضی از آنها محدودیت‌هایی را در این زمینه قائل شده‏اند. معتزله، غیر از نظّام، معتقدند که اجماع در مسائل اعتقادی حجت است و می‌توان به آن تمسک کرد؛ اما نظّام، نه در احکام و نه در اعتقادات، ارزشی برای اجماع قائل نیست. ماتریدیه مستند بودن اجماع به کتاب و سنت را شرط اعتبار آن می‌دانند و اجماعی که مستند به آن دو نباشد را، نه تنها فاقد حجیت، بلکه مایه انحراف امت دانسته‌اند. در میان امامیه گروهی - از جمله اخباریان- نه در فروع فقهی و نه در مسائل کلامی اعتقاد به حجیت اجماع ندارند؛ اما اصولیون اجماعی را که کاشف از قول معصوم باشد، معتبر می‌دانند. از کلمات ایشان دو دیدگاه کلی را می‌توان بدست آورد: یکم. غالب قدما و متأخرین تمسک به اجماع در فروع فقهی و در تمام مسائل اعتقادی را معتبر می‌دانند، مگر مواردی که حجیت اجماع متوقف بر آنها باشد، مانند وجود خدا و نبوت. دوم. اغلب علمای چند قرن اخیر-خصوصاً از زمان شیخ انصاری به بعد- اجماع را تنها در فروع فقهی حجت دانسته و در غیر این مورد، آن را کاشف از قول معصوم نمی‌دانند؛ چرا که معتقدند تنها بیان فروع فقهی و احکام شرعی از شئون امامت و وظایف ایشان است. UR - https://www.kalamislami.ir/article_61845.html L1 - ER -