TY - JOUR ID - 61803 TI - بخت و اتفاق JO - فصلنامه کلام اسلامی JA - JIT LA - fa SN - 2322-4592 AU - سبحانی, جعفر AD - Y1 - 2012 PY - 2012 VL - 21 IS - 81 SP - 5 EP - 13 KW - بخت KW - اتفاق KW - علت مادی KW - علت فاعلی KW - علت غائی KW - فقد رابطه بین دو قضیه DO - N2 - اتفاق اعم از بخت است. بخت در مورد انسان به کار می‏رود، اما اتفاق در غیر او نیز کاربرد دارد. این دو واژه کاربردهای مختلفی دارند: 1) تفسیر پدیده به وسیله علل ناشناخته که فراتر از عقول انسان است؛ 2) پدیده‏ای که تنها دارای علت مادی بوده و فاقد علت فاعلی و علت غائی است؛ 3) پدیده‏ای که علت غائی ندارد،هر چند دیگر علل را داراست؛ 4) پدیده‏ای که برای غایتی انجام می‏شود، اما به غایت دیگر منجر می‏شود. 5) اتفاق به معنای فقدان رابطه علّی و معلولی بین دو قضیه. در کاربرد اول باید آن علت نامرئی را در دایره علل و نه در فراتر از آن جست. برای کاربرد دوم به تشکّل جهان از ذرات پراکنده به طور اتفاقی و بدون علت و فاعل ذی‏شعور و بالتبع بدون علت غائی مثال می‏زنند. این در حالی است که این فرضیه با اشکالات فراوانی از جمله هدفمندی جهان طبیعت روبروست که حاکی از علت فاعلی و علت غائی است. فرضیه کاربرد سوم نسبت به اصل فعل صحیح است، اما نسبت به شخص فعل درست نبوده و بدون غایت نیست. باری کاربرد چهارم نیز به کندن زمین برای استخراج آب و وصول به گنج به طور اتفاقی مثال می‏زنند. در این مورد نیز سخن پیشین (غایتمندی نسبت به شخص فعل) صادق است. UR - https://www.kalamislami.ir/article_61803.html L1 - ER -