@article { author = {ربانی گلپایگانی, علی and امامی میبدی, علیرضا}, title = {}, journal = {Kalam Islami}, volume = {23}, number = {92}, pages = {9-22}, year = {2015}, publisher = {Ayatollah Sobhani}, issn = {2322-4592}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {بررسی و نقد تقریرهای برهان حرکت}, abstract_fa = {برهان حرکت یکی از با سابقه‎ترین برهان‏هایی است که فلاسفه الهی برای اثبات مبدأ هستی اقامه کرده‎اند. ارسطو نخستین فیلسوف الهی است که برهان حرکت را به صورت روشن مطرح کرده است؛ از این رو به برهان ارسطویی شهرت یافته است. برهان حرکت در فلسفه و الهیات اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته و به گونه‎های مختلف تقریر و تبیین شده است. این تقریرها بر اساس مطلق حرکت از حیث فاعلی و غایی، حرکت نفوس فلکی و نفوس انسانی، و حرکت جوهری استوار گردیده است. تقریر برهان حرکت بر اساس حرکت نفوس فلکی به دلیل نادرستی مبنای علمی و فلسفی آن ناتمام است، ولی تقریرهای دیگر در مجموع قابل دفاع می‎باشد؛ اگر چه از جهت اتقان و إحکام و نتیجه یکسان نمی‎باشند. تقریرهای درست برهان حرکت در ابطال اندیشه‏های ماتریالیستی و اصالت طبیعی کامیاب‎اند؛ ولی وجود واجب الوجود بالذات و کمال مطلق و نامتناهی را اثبات نمی‏کنند.}, keywords_fa = {برهان حرکت,ماوراء الطبیعه,حرکت,وجود خدا}, url = {https://www.kalamislami.ir/article_61713.html}, eprint = {} } @article { author = {شجاعی, احمد}, title = {}, journal = {Kalam Islami}, volume = {23}, number = {92}, pages = {23-47}, year = {2015}, publisher = {Ayatollah Sobhani}, issn = {2322-4592}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {آفرینش اجباری و اختیار انسان}, abstract_fa = {خردورزی پیرامون آفرینش عالم به ویژه انسان، از اصیل‌ترین دغدغه بشر بوده و هست. آدمی در عرصة هستی، وجود خود را از پیش طراحی شده می‌یابد که بدون اراده و اختیار خود پا به این عرصه گذاشته است؛ از این رو این مسئله برای او مطرح می‌شود که چرا انسان محکوم به زندگی است؟ و چرا با او در باره خلقتش مشورت نشد؟ به خصوص وقتی انسان در بستر زندگی با مشکلات متعددی روبرو می‌شود این‌گونه سؤال‌ها به صورت جدی برایش مطرح می‌شود. بحث آفرینش به عنوان فعل الهی ریشه در کمالات وجودی خداوند دارد، همچنان‌که کمالات خداوند مقتضای ذات اوست، آفرینش خداوند نیز نشأت گرفته از کمالات ذاتی اوست. از طرفی با توجه به اینکه نه انسان و نه هیچ موجود دیگری در مرحلة آفرینش حضوری نداشته‌اند بحث مشورت با آن‌ها به خودی خود منتفی است. تبیین مسائل یاد شده و برخی فروعات آن با تکیه بر مبانی عقلی و نقلی وجهة همت پژوهش حاضر است.}, keywords_fa = {آفرینش اجباری,اختیار انسان,جود الهی,علم الهی,محبت الهی,اراده الهی,فعل الهی}, url = {https://www.kalamislami.ir/article_61714.html}, eprint = {} } @article { author = {زینعلی, غلامحسین}, title = {}, journal = {Kalam Islami}, volume = {23}, number = {92}, pages = {49-75}, year = {2015}, publisher = {Ayatollah Sobhani}, issn = {2322-4592}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {حدیث دوازده جانشین}, abstract_fa = {اعتقاد به وجود دوازده امام یا خلیفه، به عنوان جانشینان پیامبر6 و رهبران امت اسلامی پس از آن حضرت، جزء مشترکات امت اسلامی، و از اصولی است که تشیع و تسنن در منابع مکتوب‎شان بر آن اتفاق نظر دارند. بدین سان، اعتقاد به وجود دوازده امام به عنوان جانشینان پیامبر مسئله‏ای است اسلامی، و اختصاص به مذهب خاصی ندارد، هرچند در مقام عمل تنها مذهبی که به این اصل ملتزم و پای‏بند است مذهب شیعه امامیه است، و پیروان دیگر مذاهب اسلامی، در عین حال‎که در مقام اعتقاد و نظر این اصل را پذیرفته‎اند و شماری از روایات خلفای اثناعشر را دهها‏ سال زودتر از محدثان شیعه امامیه در آثار خود ثبت کرده‏اند، اما در مقام عمل، خود را به این اصل مهم، ملتزم ندانسته‎اند. ما در این نوشتار کوشیده‏ایم امامت امامان تشیع را بر اساس منابع دست اول اهل سنت اثبات نموده، و نشان دهیم که مصداق خلفای دوازده‏گانه رسول خدا6 در روایات خلفای اثناعشر، امامان دوازده‏گانه‎ای هستند که از اهل بیت پیامبرند.}, keywords_fa = {امام,دوازده خلیفه,خلفای اثناعشر,داوزده امام,پیامبر}, url = {https://www.kalamislami.ir/article_61715.html}, eprint = {} } @article { author = {رضوی, رسول and جمشیدیان, احمد}, title = {}, journal = {Kalam Islami}, volume = {23}, number = {92}, pages = {77-98}, year = {2015}, publisher = {Ayatollah Sobhani}, issn = {2322-4592}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {نقد ادّعای تأثیرپذیری اعتقاد امامیه درباره «ویژگی‌های امامان» از باورهای ایرانیان باستان}, abstract_fa = {در میان آموزه‌های اعتقادی شیعه امامیه، آموزه‌ای با عنوان «ویژگی‌های امامان» وجود دارد که با باورهای اعتقادی ایرانیان باستان درباره پادشاهانشان شباهت ظاهری دارد. این شباهت موجب گشته که عدّه‌ای از مستشرقین ادّعای تأثیرپذیری باورهای اعتقادی امامیه از باورهای ایرانیان باستان را مطرح کنند. این ادّعا در مقاله حاضر تبیین و به دلایل چهارگانه ذیل نقد شده است: اولاً: این شباهت‌ها، شباهت‌هایی ظاهری با تفاوت‌های سنخیتی و ماهوی است. ثانیاً: برفرض که تفاوت ماهوی بین دو باور وجود نداشته باشد و ازنظر ماهوی نیز هر دو یکسان باشند، باز اثبات تأثیرپذیری یکی از دیگری ممکن نیست؛ چراکه باورهای شیعی در رابطه با ویژگی‌های امامان در دهه نخست هجری و قبل از ارتباط مسلمانان با ایرانیان تأسیس شده است. ثالثاً: متون و منابع حامل باورهای ایرانیان باستان غالباً متونی نامعتبر بوده با اعتبارسنجی های علمی امکان اثبات سندیّتشان وجود ندارد و نمی‌توانند مستند ادعای تأثیرپذیری باورهای امامیه باشند. رابعاً: تدوین و تألیف بسیاری از این منابع مربوط به سال‌ها بعد از ورود اسلام به فلات ایران بوده است، بنابراین نه‌تنها نمی‌توان ادّعای تأثیرپذیری آموزه‌های امامیه از باورهای ایرانیان باستان را پذیرفت، بلکه احتمال به‌عکس بودن آن و تأثیرپذیری باورهای منتسب به ایرانیان باستان از آموزه‌های اسلامی شیعی، قوی‌تر خواهد بود. }, keywords_fa = {باور,ایران باستان,امامیّه,روح‌القدس,طینت,انتصاب الهی}, url = {https://www.kalamislami.ir/article_61716.html}, eprint = {} } @article { author = {سلیمانی بهبهانی, عبدالرحیم and عارفی, محمد مهدی}, title = {1}, journal = {Kalam Islami}, volume = {23}, number = {92}, pages = {99-126}, year = {2015}, publisher = {Ayatollah Sobhani}, issn = {2322-4592}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {1}, keywords = {1}, title_fa = {روش شناسی کلامی شیخ صدوق}, abstract_fa = {شیخ صدوق عالم بلندآوازه و متکلّم جلیل القدر شیعه است که در قرن چهارم هجری قمری می‎زیسته است. آثار کلامی ارزشمند و متعدّدی از وی به یادگار مانده است. از آثار او به دست می‎آید که وی در تبیین و اثبات معارف عقیدتی اسلام، هم از ادلّۀ نقلی معتبر بهره جسته است و هم از عقل و استدلال‎های عقلی. در دیدگاه رایج، شیخ صدوق متکلّمی نص‎گرا معرّفی می‎شود، در حالی‎که صحیح آن است که روش وی، جامع میان عقل و نقل است، هر چند مباحث اعتقادی را از دریچۀ روایات مطرح می‎کند، ولی در بسیاری از آثار خود، بحث‎های عقلی مهم و قابل توجّهی دارد و در موارد متعدّد، به تأویل ادلّۀ سمعیِ مخالف عقل پرداخته است. این مقاله به منظور تبیین روش کلامی شیخ صدوق، در ضمن بیان نقش علوم مختلف در اندیشۀ کلامی وی، به بررسی منزلت هر کدام از عقل و نقل در روش کلامی وی پرداخته است و در پایان، شیوۀ مواجهۀ او با دیگر مکاتب اعتقادی را مورد مطالعه قرار داده است.}, keywords_fa = {شیخ صدوق,روش کلامی,عقل‎گرایی,نص‎گرایی,و تأویل,عقل استدلالی,عقل استقلالی}, url = {https://www.kalamislami.ir/article_61717.html}, eprint = {https://www.kalamislami.ir/article_61717_67557c6bddd4ff347ae6afd5a8630222.pdf} } @article { author = {جبرئیلی, محمد صفر}, title = {}, journal = {Kalam Islami}, volume = {23}, number = {92}, pages = {127-144}, year = {2015}, publisher = {Ayatollah Sobhani}, issn = {2322-4592}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {}, keywords = {}, title_fa = {ساختار کلام شیعی}, abstract_fa = {کلام شیعی در عصر حضور امامان معصوم( ساختارمند نبود. متکلمان شیعی در آن دوران، به دلیل نیازهای زمان و متناسب با مهارت ویژه خود، به بحث در‌باره موضوعات و مسایل ویژه‎ای می‎پرداختند. ساختارمندی کلام شیعه در عصر غیبت توسط متکلمانی چون شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی، تحقق یافت. و بعدها توسط متکلمان دیگر با سبک‎های متفاوت ادامه یافت. در مجموع دو ساختار کلی را می‏توان یافت، یکی متون و آثار کلامی‌ای که به مسایل اعتقادی اختصاص یافته است، و دیگری متون و آثار کلامی‎ای که قبل از پرداختن به مسایل اعتقادی، مباحث فلسفی را مطرح کرده‏اند. شیوه نخست از نظر زمان بر شیوه دوم مقدم است، و شیوه دوم به صورت اجمالی توسط ابراهیم بن نوبخت در کتاب الیاقوت، و به صورت کامل‏تر و مبسوط‏تر توسط خواجه نصیرالدین طوسی در کتاب «تجرید الاعتقاد» انجام گرفته است. از آن زمان، تا مدتی، شیوه دوم غالب بود، تا این‏که در دوران معاصر، بار دیگر، روش نخست، رواج یافت، و متکلمانی که رویکرد فلسفی دارند، مباحث فلسفی را در آثار جداگانه، مطرح می‏کنند و در عمل از آنها در تبیین و تحقیق مباحث کلامی بهره می‎برند. در درون هر یک از دو شیوه یاد شده، سبک‏های گوناگونی در تنظیم مباحث کلامی به کار گرفته شده که تفصیل آن را در نوشتار حاضر خواهید یافت}, keywords_fa = {کلام شیعی,ساختار علم کلام,مباحث کلامی}, url = {https://www.kalamislami.ir/article_61718.html}, eprint = {} }